18 października obchodzony jest jako Europejski Dzień Walki z Handlem Ludźmi. Szczególnie tego dnia organy ścigania, w tym Policja, organizacje rządowe jak i pozarządowe starają się uświadomić społeczeństwu, czym jest handel ludźmi i jak się przed nim ustrzec.

Handel ludźmi to przestępstwo!

Zagrożenie zjawiskiem handlu ludźmi dotyczy wszystkich niezależnie od sytuacji materialnej czy miejsca zamieszkania!

Za handel ludźmi mogą być uznane wyłącznie czynności sprawcze wskazane wprost w art. 115 § 22 K.k., t.j.:

• werbowanie (nakłanianie, zjednywanie, zaciąganie),
• transport (przemieszczanie, przewożenie z zastosowaniem środków komunikacji),
• dostarczanie (umieszczanie w innym miejscu),
• przekazywanie (powierzanie, dawanie w celu dysponowania),
• przechowywanie (zatrzymywanie w jednym miejscu, przetrzymywanie w ukryciu)
• lub przyjmowanie osoby (zatrzymywanie przekazanej osoby).

Istotnym jest przy tym, że w celu wypełnienia znamion przestępstwa handlu ludźmi, wymienione wyżej czynności powinny zostać zrealizowane z zastosowaniem:

• przemocy lub groźby bezprawnej,
• uprowadzenia,
  podstępu,
• wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
• nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
• udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą.

Niezbędnym elementem w przypadku zakwalifikowania czynu jako wypełniającego znamiona przestępstwa handlu ludźmi jest również podjęcie określonego działania przez sprawcę w celu wykorzystania innej osoby, nawet za jej zgodą w różnych formach seksualnego wykorzystania (w tym w pornografii i w prostytucji), w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie oraz wszelkich innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka lub w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Należy podkreślić przy tym, że jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte wyżej wymienione metody lub środki.

Przestępstwo handlu ludźmi jest w Polsce zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 (art. 189a Kodeksu karnego), a zatem stanowi zbrodnię. Z uwagi na wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu karalne jest również przygotowanie do popełnienia tego przestępstwa (czyn zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5).

Należy podkreślić, że handel ludźmi jest trzecim, po broni i narkotykach, najbardziej dochodowym przestępstwem na świecie. Każdego roku sprawcy zyskują na handlu ludźmi około 32 mld USD (wg. Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości). W ostatnich latach wykorzystywanie ofiar występuje najczęściej w dwóch formach – w prostytucji i w pracy przymusowej. Narażone na niebezpieczeństwo handlu ludźmi są przede wszystkim osoby decydujące się na emigrację.

Jak unikać zagrożeń?

Praca za granicą:

• sprawdź czy osoba lub firma proponująca Ci pracę działa legalnie, czy jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Agencji Zatrudnienia, posiada odpowiedni certyfikat – od 01 listopada 2005 wydawany przez Urząd Marszałkowski Województwa,
• ustal czy Twój przyszły pracodawca istnieje oraz zgodność profilu działania firmy z proponowaną Ci pracą,
• sprawdź czy pośrednik posiada umowę zawartą z pracodawcą zagranicznym i czy wysłał już ludzi do pracy za granicą,
• poproś o dane kontaktowe pracodawcy oraz osób, które już skorzystały z usług pośrednika i mogą to potwierdzić,
• domagaj się umowy w języku polskim, przed podpisaniem dokładnie ją przeczytaj, skonsultuj jej treść z osobą mającą profesjonalną wiedzę w tym zakresie lub osobą zaufaną,
  jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, przed wyjazdem skontaktuj się z organizacją zajmującą się zwalczaniem handlu ludźmi ( np.: LaStrada )

Nauka za granicą:

• skontaktuj się uczelnią lub szkołą, o przyjęcie do której się ubiegasz i sprawdź czy dany kurs jest rzeczywiście oferowany,
• jeżeli organizacją kursu zajmuje się niezależna agencja sprawdź czy rzeczywiście taka agencja istnieje i działa legalnie,
• porozmawiaj z poprzednimi uczestnikami kursu,
• jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, przed wyjazdem skontaktuj się z organizacją zajmującą się zwalczaniem handlu ludźmi ( np.: LaStrada )

Przed wyjazdem:

• uzyskaj informację z oficjalnego źródła ( np.: ambasady kraju do którego się udajesz ) jakich dokumentów potrzebujesz aby tam żyć, mieszkać i pracować czy uczuć się,
• skseruj wszystkie dokumenty jakie zabierasz ze sobą np.: paszport, dokumenty podróżne, umowę o pracę itp. i zostaw zaufanej osobie w kraju,
• pozostaw zaufanej osobie swoje aktualne zdjęcie,
• pozostaw rodzicom lub przyjacielowi informacje obejmujące dokładny adres gdzie się wybierasz i gdzie będziesz mieszkać, nr telefonu, nazwę i adres miejsca zatrudnienia,
• informuj na bieżąco o zmianie miejsca zamieszkania i zatrudnienia,
• zostaw informacje z kim się wybierasz: nazwisko, adres, nr telefonu (lepiej nie wyruszać w pojedynkę),
• zabierz ze sobą adres i numer telefonu ambasady/konsulatu swojego kraju w państwie docelowym,
• ustal częstotliwość kontaktów telefonicznych z osobami bliskimi np.: raz w tygodniu. Ustal hasło, którym się posłużysz w przypadku ewentualnych kłopotów i niemożności powiedzenia tego wprost,

Pamiętaj:

• masz prawo do wyboru swojego miejsca zamieszkania i swobodnego poruszania się,
• nie możesz być zmuszany do pracy i wykonywania usług wbrew własnej woli,
• masz prawo do obrony swoich praw,

Masz kłopoty za granica zwróć się do konsula:

• utraciłeś dokumenty, po sprawdzeniu Twojej tożsamości otrzymasz paszport blankietowy umożliwiający powrót do kraju,
• zostałeś zatrzymany lub aresztowany – zadba abyś był nie gorzej traktowany niż obywatel kraju w którym przebywasz, powiadomi Twoją rodzinę o aresztowaniu,
• może dostarczyć Ci listę adwokatów rekomendowanych przez polską placówkę dyplomatyczną (koszty wynajęcia adwokata pokrywasz sam),
• potrzebujesz skontaktować się z organizacjami bezpłatnie oferującymi pomoc i wsparcie ofiarom handlu, wymuszonej prostytucji; adresy niektórych z nich uzyskasz od polskiego konsula w kraju, w którym przebywasz,
• gdy utraciłeś pieniądze konsul może:
  – pośredniczyć w skontaktowaniu Cię z rodziną lub przyjaciółmi w Polsce,
  – w uzasadnionych przypadkach, jeżeli nie ma innych możliwości przekazania pieniędzy, wypłaci kwotę jaka została wpłacona przez rodzinę czy znajomych na konto Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie,
  – w uzasadnionych przypadkach udzielić pomocy finansowej w wysokości umożliwiającej powrót do kraju o ile potrzebujący zobowiąże się do jej zwrotu.

Gdzie szukać pomocy?

Telefon zaufania dla ofiar i świadków handlu ludźmi
+ 48 22 628 01 20 lub + 48 22 628 99 99

Jesteś ofiarą lub świadkiem handlu ludźmi? Poinformuj Policję. 
Zadzwoń +48 664 974 934 lub napisz na handelludzmibsk@policja.gov.pl

Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne dla Ofiar Handlu Ludźmi
www.kcik.pl

Źródło: KGP, policja.pl,  gov.pl