Coraz częściej można spotkać sytuacje tzw. wyłudzeń. Polegają one na wykorzystaniu łatwowierności danej osoby, wprowadzając w błąd co do tożsamości osoby kontaktującej się (najczęściej telefonicznie lub za pośrednictwem wiadomości sms). Najczęstsze wyłudzenia to: „na wnuczka”, „na policjanta”, „zdalny pulpit”.

Oszustwo „na wnuczka”

Oszuści dzwonią na wybrany numer telefonu. Rozmowa prowadzona jest w taki sposób, aby oszukiwana osoba uwierzyła, że rozmawia z kimś ze swojej rodziny i sama wymieniła jego imię oraz inne dane, pozwalające przestępcom wiarygodnie pokierować dalszą rozmową.

W rozmowie dzwoniący prosi o udzielenie pilnej pożyczki, stosując różnorodne „legendy”.

Zdarza się, że dzwoniący nie wskazuje żadnego celu, na który potrzebuje pieniędzy, lecz niemal zawsze prosi o dyskrecję wobec innych członków rodziny. Zapewnia także o bardzo szybkim i osobistym zwrocie gotówki.

Często oprócz gotówki (waluta polska i zagraniczna) sprawcy nakłaniają osobę oszukiwaną do wydania im również wartościowej biżuterii.

Kiedy oszustowi udaje się nakłonić osobę pokrzywdzoną do „udzielenia pożyczki” informuje, że nie będzie mógł osobiście odebrać pieniędzy i podaje sposób przekazania pieniędzy (gotówką lub przelewem) albo kosztowności innej osobie. Przestępcom chodzi o to, aby skłonić ofiarę do przekazania pieniędzy nieznajomemu, mimo że będzie widziała oszusta po raz pierwszy w życiu. Sprawca ten podaje się za dobrego znajomego rzekomego „wnuczka” lub inną zaufaną osobę.

„Odbiorca” po przybyciu do oszukiwanej osoby, przekazuje telefon komórkowy, umożliwiając w ten sposób ponowną rozmowę z rzekomym „wnuczkiem”, co ma dodatkowo uwiarygodnić konieczność przekazania pieniędzy. Pamiętaj nie dzwoń z telefonu „odbiorcy”. To kolejny sygnał, że jest coś nie w porządku i należy natychmiast powiadomić Policję.

Gotówka i kosztowności przekazywane są w miejscu zamieszkania oszukiwanej osoby albo na ulicy, bądź w placówkach bankowych. Zdarza się, że sprawcy przyjeżdżają po swoje ofiary taksówkami, z którymi razem jadą np. do banku w celu dokonania przelewu i pobrania gotówki.

Oszuści wykonują do swoich ofiar bardzo dużo połączeń telefonicznych, w krótkich odstępach czasu w celu wywarcia presji psychologicznej i nakłonienia do szybkiego przekazania pieniędzy. Takie częste telefony mają, także utrudnić osobie oszukiwanej nawiązanie kontaktu z członkami rodziny, rzekomo proszącymi o pomoc finansową.

Gdy osoba oszukiwana ma wątpliwości, co do tożsamości dzwoniącego, oszuści bardzo często stosują szantaż emocjonalny: płaczą, błagają o pomoc lub pozorują torturowanie po rzekomym porwaniu.

Jak nie dać się oszukać?

• Nie podawaj obcym, którzy dzwonią swoich danych – nazwiska ani adresu.

• Zadzwoń natychmiast do krewnego, za którego podaje się telefonująca do Ciebie osoba, albo do kogoś, kto ma z nią kontakt.

• Nie działaj pochopnie pod presją czasu.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy jak najszybciej powiadomić Policję dzwoniąc pod numer 112.

 

---

Oszustwo „na policjanta”

Oszust dzwoni na numer stacjonarny i nawiązuje rozmowę ze starszą osobą podszywają się pod któregoś z członków rodziny, po chwili jednak przerywa połączenie. Bardzo szybko telefon dzwoni ponownie. Tym razem przestępca podaje się za policjanta.

Oszust przekonuje starszą osobę, że rozpracowuje zorganizowaną grupę przestępczą i prosi, aby mu w tym pomóc. Ta pomoc ma polegać na przekazaniu gotówki. Dzięki temu będzie można zatrzymać prawdziwych przestępców oszukujących starsze osoby na tzw. „wnuczka”.

W rzeczywistości dzwoniący są przestępcami, nie mającymi nic wspólnego z Policją. Jedynym ich celem jest wzbogacenie się kosztem ludzkiej krzywdy.
Po przekazaniu pieniędzy lub wpłaceniu ich na wskazane przez oszusta konto, wszelki kontakt z przestępcami się urywa. Z reguły wówczas pokrzywdzony orientuje się, że padł ofiarą oszusta.

Oszuści informują starsze osoby, aby udając się do banku w celu wypłaty pieniędzy, nie mówili kasjerom i obsłudze placówek bankowych, w jakim celu to robią. Oszuści starają się przekonać starsze osoby, że pracownicy banków również należą do grupy przestępczej i dlatego nie wolno ich o niczym informować.

Nigdy żaden policjant nie informuje osób postronnych o podejmowanych działaniach, a szczególnie o tajnych akcjach. Nigdy też funkcjonariusze nie odbierają i nie przekazują pieniędzy. Jeśli odbierzemy telefon i nasz rozmówca będzie przedstawiał się jako np. funkcjonariusz czy prokurator i pojawi się temat związany z koniecznością przekazania przez nas na jakikolwiek cel pieniędzy, natychmiast dzwońmy pod 112.

Jak nie dać się oszukać?

• Jeżeli rozmówca proponuje Ci, że możesz potwierdzić autentyczność dzwoniącego policjanta pod numerem 112 – zanim zadzwonisz pod ten telefon, sprawdź czy rozłączyłeś poprzednią rozmowę.

• Policja nigdy w takich lub podobnych sytuacjach nie prosi o przekazanie pieniędzy.

• Nie działaj pochopnie pod presją czasu.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy jak najszybciej powiadomić Policję dzwoniąc pod numer 112.

 

---

Oszustwo „na zdalny pulpit”

Oszust przedstawiający się jako pracownik banku, informuje o awarii konta lub próbie włamania na konto, prosi o pomoc w przywróceniu pełnej sprawności konta poprzez umożliwienie mu uzyskania zdalnego dostępu do komputera lub telefonu ofiary.

Nieświadoma ofiara, instalując legalne oprogramowanie służące do obsługi zdalnego pulpitu, przekazuje oszustowi pełną kontrolę nad swoim telefonem lub komputerem. Przestępca pod przykrywką wprowadzenia zmian zabezpieczających nasze konto bankowe, prosi o zalogowanie się do banku.
Gdy zalogujemy się na nasze konto bankowe, przestępca uzyskuje pełen dostęp do rachunku bankowego. Przestępca pod przykrywką zabezpieczenia karty płatniczej może także poprosić o kod CVV znajdujący się na rewersie karty lub jednorazowy kod do autoryzacji płatności. Niestety, fałszywy pracownik banku, zamiast pomóc w obiecanym zabezpieczeniu konta lub karty, wypłaca z
nich wszystkie oszczędności.

Jak nie dać się oszukać?

• • Nie instaluj oprogramowania, którego sposobu działania i pochodzenia nie jesteś pewny.

  • Nikomu nie podawaj jednorazowych haseł i kodów zabezpieczających Twoje konto bankowe.

  • Jeżeli otrzymasz telefon lub e-mail o próbie włamania na konto, zadzwoń na oficjalną infolinię banku i zweryfikuj otrzymane informacje.

---

Podstawa prawna

Wyłudzenia te traktowane są jako oszustwo stypizowane w art. 286 k.k. Przestępstwo oszustwa polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, a to w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Przestępstwo to zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8lat.

Bezpieczeństwo seniorów

Ważne! W trakcie rozmów ze swoimi bliskimi przypominajmy seniorom o konieczności wspólnego dbania o bezpieczeństwo, ustalmy zasady kontaktu ze sobą, czy wzajemnej pomocy, tak aby oszuści nie mogli wprowadzać ich w błąd i narazić na szkodę. Zachowanie ostrożności pozwoli uchronić seniorów przed utratą oszczędności.

Pamiętajmy, że zasada „ograniczonego zaufania” do nieznajomych obowiązuje nie tylko dzieci. Dorośli często o niej zapominają, stając się ofiarami własnej łatwowierności i braku rozwagi.