Pamiętaj! Nikt nie ma prawa bić ani poniżać najbliższych. Przemoc wobec rodziny jest przestępstwem, a sprawca ponosi odpowiedzialność za swoje czyny.

Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Z psychologicznego punktu widzenia przemoc w rodzinie to działanie:

• intencjonalne i skierowane przeciwko innym członkom rodziny,

• naruszające prawa i dobra osobiste ofiar,

• wykorzystujące wyraźną asymetrię sił,

• powodujące ból i cierpienie.

Rodzaje i formy przemocy

1. Przemoc fizyczna
   – bicie, policzkowanie, popychanie, szarpanie, duszenie itp.

2. Przemoc psychiczna
   – obrażanie, wyzywanie, poniżanie, izolacja społeczna poprzez kontrolowanie i zabranianie kontaktów z innymi, wymuszanie posłuszeństwa, stała krytyka itp.

3. Przemoc seksualna
   – molestowanie, zmuszanie do współżycia lub jakichkolwiek innych zachowań seksualnych itp.

4. Przemoc ekonomiczna
   – odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, nie zaspakajanie podstawowych, materialnych potrzeb rodziny itp.

5. Poprzez zaniedbanie
   – narażanie na utratę życia lub zdrowia, pozostawianie bez opieki osoby, która z powodu choroby, niepełnosprawności bądź wieku nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb itp.

Ofiarą przemocy w rodzinie może być każdy – dziecko, małżonek, partner, osoba starsza, osoba z niepełnosprawnościami.

Jeżeli chociażby raz w rodzinie pojawiły się zachowania przemocowe wobec Ciebie lub wobec dzieci – ZAREAGUJ – nie pozwól, by one się powtórzyły!

Przyjmuje się, ze stosowanie przemocy w dużej mierze zależy od przyjętych wzorców naśladowania. Stosowania przemocy po prostu się uczymy. Skoro się jej uczymy, to istnie szansa na zmianę tych zachowań nieprzemocowych. Stosowania przemocy można się zatem oduczyć. Każda osoba stosująca przemoc powinna zgłosić się do specjalisty ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Istnieją specjalnie opracowane programy korekcyjno-edukacyjne dla osób stosujących przemoc. Wobec tych osób nieskuteczne są terapie rodzinne, czy terapie dla par. Często, zjawisku przemocy towarzyszy jakaś forma uzależnienia np. od alkoholu. W takich okolicznościach w pierwszej kolejności należy skorzystać z pomocy specjalisty uzależnień.

Podstawa prawna

Znęcanie

Przestępstwo to polega na znęcaniu się fizycznym lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy. Stosunek zależności od sprawcy zachodzi wówczas, gdy pokrzywdzony nie jest zdolny z własnej woli przeciwstawić się znęcaniu i znosi je z obawy przed pogorszeniem swoich dotychczasowych warunków życiowych (np. utratą pracy, środków utrzymania, mieszkania, rozłąką lub zerwaniem współżycia ze sprawcą). Przestępstwo to opisane jest w art. 207 k.k. i zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W sytuacji gdy sprawca znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Jeżeli natomiast czyn ten połączony jest dodatkowo ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10, a gdy jego następstwem jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Naruszenie nietykalności cielesnej

Przestępstwo to opisane w art. 217 k.k. polega na uderzeniu człowieka lub w inny sposób naruszeniu jego nietykalności cielesnej. Nie musi przy tym łączyć się z powstaniem obrażeń ani z wywołaniem bólu, ale skutkuje fizycznym naruszeniem nietykalności (np. uderzenie, uszczypnięcie, ukłucie, targanie za włosy, kopnięcie, polanie wodą). Popełnienie tego przestępstwa możliwe jest również poprzez działanie pośrednie, tj. oddziaływanie środkami psychicznymi, o ile działa się przez to na ciało (np. nastraszenie kogoś, kto cofa się i uderza o ścianę).

Kodeks karny przewiduje za przedmiotowe przestępstwo karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. W przypadku jednak, gdy naruszenie nietykalności wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

Naruszenie narządu ciała lub rozstroju zdrowia

Przestępstwo określone w art. 157 k.k. przewiduje odpowiedzialność karną za naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, określony jako lekki (tj. poniżej 7 dni) lub średni. Popełnione może być zarówno poprzez działanie jak i zaniechanie.

Zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, a w przypadku lekkiego naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia trwającego nie dłużej niż 7 dni – karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jeżeli natomiast sprawca działał nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Zmuszanie i groźba bezprawna

Przestępstwo to, opisane w art. 191 k.k., polega na stosowaniu przemocy wobec osoby lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia. Groźbą bezprawną będzie zarówno groźba dotycząca popełnienia przestępstwa na szkodę danej osoby lub szkodę osoby jej najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, jak i groźba spowodowania postępowania karnego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej. Zmuszanie może polegać na zastosowaniu siły fizycznej (np. przytrzymywaniu, biciu, szarpaniu), jak również groźbie użycia przemocy (np. pobicia, spowodowania obrażeń, skrzywdzenia osoby najbliższej, spowodowania wypadku).

Sprawca tego przestępstwa podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Co możesz zrobić, kiedy doświadczasz przemocy?

• Porozmawiaj z kimś, komu ufasz – przełam milczenie. Zwróć się o pomoc do przyjaciół, rodziny, sąsiadów.
• Nie usprawiedliwiaj przemocy – nikt nie ma prawa Cię bić ani krzywdzić w jakikolwiek sposób!
• Szukaj pomocy u specjalistów – na terenie powiatu sanockiego możesz zgłosić się do:
  – Powiatowego Centrum Pomocy w Rodzinie w Sanoku
  – Ośrodka Pomocy Społecznej w Twojej gminie
  – Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Sanoku lub szkolnego pedagoga, psychologa, wychowawcy.

Jeśli znajdujesz się w bezpośrednim niebezpieczeństwie, zadzwoń na numer alarmowy 112.

Policja w zależności od sytuacji, może:

• zatrzymać osobę, która stosuje przemoc – jeśli popełniła przestępstwo lub jest obawa, że je popełni,

• zabezpieczyć ślady i dowody przestępstwa,

• rozpocząć procedurę Niebieskiej Karty.

Podczas interwencji Policji możesz złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa możesz także złożyć samodzielnie w dowolnym momencie w jednostce Policji lub we właściwej miejscowo prokuraturze.

Niebieska Karta
– to procedura – ogół czynności podejmowanych przez osoby z różnych instytucji publicznych, które współpracują ze sobą, aby pomóc osobie dotkniętej przemocą w rodzinie. W skład specjalnego zespołu wchodzą, między innymi policjant, psycholog, lekarz, pracownik społeczny. Zespół ten przygotowuje plan pomocy pokrzywdzonej osobie, wspiera ją i dba o jej bezpieczeństwo.